– Wirus HBV jest 10 razy bardziej zakaźny, niż wirus HCV i 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV – mówi dr n.med. Dorota Zarębska-Michaluk, zastępca kierownika Kliniki Chorób Zakaźnych Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach. By się zarazić, wystarczy tylko cztery dziesięciotysięczne mililitra krwi. Specjaliści, z okazji trwającego właśnie Żółtego Tygodnia, zachęcają do szczepień, które w ponad 95 proc. gwarantują, że po kontakcie z wirusem nie zachoruje się na WZW typu B.
Dr Dorota Zarębska–Michaluk tłumaczy, że wirus HBV może powodować ostre wirusowe zapalenie wątroby, które u 5 do 10 proc. zakażonych przechodzi w formę przewlekłą, której zgodnie z obecnym stanie wiedzy, nie można wyleczyć. Wirus, którego materiał genetyczny pozostaje do końca życia w komórkach wątrobowych, u części chorych nieuchronnie prowadzi do marskości wątroby i raka.
Według najnowszych danych WHO, na świecie żyje około 250 milionów ludzi przewlekle zakażonych HBV, w Polsce liczba pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B sięga 300 tysięcy. 1/3 ludności świata, czyli ponad 2 miliardy ludzi przebyła w którymś momencie życia to zakażenie, czyli infekcja HBV jest bardzo częsta – podkreśla doktor Zarębska-Michaluk. Jak dodaje, wirus przenosi się drogą krwi, gdy dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek w trakcie transfuzji krwi i zabiegów medycznych, takich jak operacje, dializy, endoskopie czy leczenie stomatologiczne, co obecnie praktycznie się nie zdarza, ze względu na powszechne badanie krwi i jej produktów oraz przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki, a także podczas procedur niemedycznych, takich jak: tatuowanie, kolczykowanie czy dożylne podawanie narkotyków z użyciem niesterylnego sprzętu. Do zakażenia może dojść ponadto seksualną, szczególnym ryzykiem obarczone są kontakty z osobami pochodzącymi z rejonów o wysokim odsetku występowania zakażeń HBV, takich jak Azja Południowo-Wschodnia i Afryka, o czym należy pamiętać w dobie częstych podróży po świecie. Wirus może również być przekazany drogą wertykalną, czyli od matki do dziecka, zarówno wewnątrzmacicznie, jak i w okresie okołoporodowym. Dorota Zarębska-Michaluk podkreśla, że w przypadku noworodków zakażenie jest bardzo niebezpieczne, gdyż u takich dzieci istnieje 90 proc. prawdopodobieństwa, że choroba przejdzie w formę przewlekłą, czyli niewyleczalną.
Od kilkudziesięciu do około 160 dni od momentu zakażenia u pacjenta występują objawy ostrego zapalenia wątroby. Początkowo są one niecharakterystyczne i przypominają objawy grypy z gorączką i uczuciem ogólnego rozbicia, mogą również wystąpić objawy dyspeptyczne (nudności, wymioty, bóle brzucha), a także bóle stawowe. Po tej fazie objawów prodromalnych rozwija się faza żółtaczkowa, z zażółceniem białkówek i skóry, ściemnieniem moczu i bólem w prawym podżebrzu. Razem z fazą zdrowienia ostra postać choroby trwa do kilku miesięcy. U około 5-10 proc. nie dochodzi do eliminacji wirusa, tylko choroba wchodzi w fazę przewlekłą.
W Klinice Chorób Zakaźnych WSzZ z powodu przewlekłego zakażenia HBV jest leczonych kilkuset pacjentów, podczas gdy chorych z ostrym zapaleniem wątroby trafia bardzo niewielu – są to pojedyncze przypadki w skali roku.
Taką dobrą sytuację epidemiologiczną z niewielką ilością nowych zakażeń HBV zawdzięczamy szczepieniom przeciwko WZWB. Od początku 1996 roku szczepienia są obowiązkowe: według kalendarza szczepień podawane są noworodkom. W przypadku dorosłych, szczepienia są obowiązkowe u osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie w związku z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi, czyli u pracowników wykonujących zawód medyczny, uczniów i studentów uczelni medycznych, pacjentów zakażonych wirusem HCV, osób narażonych na kontakt z chorym przewlekle zakażonym wirusem HBV (domownicy, współpensjonariusze zakładów opiekuńczych, wychowawczych i zamkniętych) oraz pacjentów z przewlekłymi chorobami nerek, a zalecane wszystkim.
Rekomendując szczepienia, doktor Dorota Zarębska–Michaluk uczula, by przed rozpoczęciem szczepień w pierwszej kolejności sprawdzić antygen HBs, czy dana osoba nie jest przypadkiem już zakażona wirusem i o tym nie wie. Pełen schemat szczepienia składa się z 3 dawek – drugą podaje się po 1msc, a trzecią po 6msc od pierwszej dawki. Pełen trzydawkowy schemat daje odporność na całe życie.